Abonament radiowo-telewizyjny w Niemczech: kto musi płacić, ile wynosi opłata i jak można się z niej zwolnić

Dawna „GEZ”, dziś Rundfunkbeitrag

W Niemczech nie istnieje już instytucja zwana „GEZ”, ale wielu mieszkańców nadal tak potocznie określa obowiązkową opłatę radiowo-telewizyjną. Oficjalnie nazywa się ona Rundfunkbeitrag i stanowi podstawowe źródło finansowania publicznych mediów: ARD, ZDF i Deutschlandradio.

Każde gospodarstwo domowe – niezależnie od tego, czy posiada telewizor, radio, komputer czy smartfon – ma obowiązek płacić miesięcznie 18,36 euro. Opłata ta jest pobierana od gospodarstwa domowego, a nie od liczby osób lub urządzeń.

Jeśli więc w jednym mieszkaniu mieszka para lub rodzina, wystarczy jedna wspólna opłata. Wysokość składki ustala wspólnie Komisja KEF (Kommission zur Ermittlung des Finanzbedarfs der Rundfunkanstalten), a poborem zajmuje się ARD ZDF Deutschlandradio Beitragsservice, dawniej właśnie GEZ.

Kto musi płacić Rundfunkbeitrag?

Zasadniczo każde gospodarstwo domowe w Niemczech podlega obowiązkowi uiszczania opłaty. Dotyczy to:

• mieszkań, domów jednorodzinnych i lokali służbowych,

• osób mieszkających samotnie, rodzin, par i współlokatorów,

• właścicieli i najemców,

• także osób nieposiadających odbiorników RTV.

Nie ma znaczenia, czy oglądasz telewizję publiczną – obowiązek opłaty dotyczy samego faktu zamieszkiwania.

Ile wynosi abonament RTV w Niemczech?

Aktualna stawka (październik 2025) wynosi 18,36 euro miesięcznie, czyli 220,32 euro rocznie.
Kwotę można opłacać:

• miesięcznie,

• co kwartał (55,08 euro),

• półrocznie lub rocznie (110,16 / 220,32 euro).

Płatności dokonuje się zwykle przelewem SEPA lub zleceniem stałym. Niewpłacanie w terminie skutkuje naliczaniem odsetek i przekazaniem sprawy do urzędu egzekucyjnego (Beitragsservice Mahnverfahren).

Kto może zostać zwolniony z opłaty?

Z obowiązku płacenia abonamentu można zostać całkowicie zwolnionym, jeśli spełnia się określone warunki socjalne lub zdrowotne. Zwolnienie przysługuje m.in. osobom, które:

• pobierają Bürgergeld (zasiłek obywatelski, dawniej Hartz IV),

• korzystają z Grundsicherung im Alter (zabezpieczenie socjalne dla seniorów),

• otrzymują BAföG lub inne świadczenia edukacyjne,

• korzystają z pomocy dla osób niepełnosprawnych lub ubiegających się o azyl,

• mają status osoby głuchoniewidomej,

• lub są uprawnione do określonych świadczeń socjalnych zgodnie z ustawą o pomocy społecznej.

Zwolnienie przysługuje również studentom, którzy otrzymują stypendium socjalne BAföG – warunkiem jest, aby mieszkali samodzielnie (nie w domu rodziców).

Obniżona opłata dla osób z niepełnosprawnościami

Niektóre osoby niepełnosprawne nie są całkowicie zwolnione, lecz płacą obniżoną stawkę 6,12 euro miesięcznie (czyli jedną trzecią pełnej kwoty). Dotyczy to osób:

• z orzeczonym stopniem niepełnosprawności co najmniej 80,

• które z powodu swego stanu zdrowia trwale nie mogą uczestniczyć w wydarzeniach publicznych,

• i posiadają tzw. symbol RF (oznaczenie w legitymacji osoby niepełnosprawnej).

Z tej ulgi mogą skorzystać również osoby niewidome lub niedosłyszące, jeśli posiadają odpowiedni stopień niepełnosprawności potwierdzony dokumentem.

Jak ubiegać się o zwolnienie lub ulgę?

Wniosek należy złożyć do Beitragsservice von ARD, ZDF und Deutschlandradio.
Formularze można znaleźć na stronie www.rundfunkbeitrag.de.

Procedura wygląda następująco:

1. Wypełnij formularz online lub pobierz go w formacie PDF.

2. Dołącz odpowiednie zaświadczenia (np. decyzję o przyznaniu Bürgergeld, BAföG lub kartę inwalidzką).

3. Wyślij wniosek pocztą na adres podany w formularzu.

Zwolnienie obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym spełniono warunki – pod warunkiem, że wniosek zostanie złożony w ciągu trzech miesięcy. Jeśli dokumenty wpłyną później, zwolnienie liczy się od miesiąca złożenia wniosku.

A co w przypadku studentów?

Wraz z rozpoczęciem nowego semestru zimowego (1 października 2025 r.) wielu studentów wprowadza się do nowych mieszkań. Dla nowych lokatorów obowiązek opłaty powstaje automatycznie, gdy tylko zameldują się w urzędzie (Einwohnermeldeamt).

Jednak studenci otrzymujący BAföG (bez wsparcia rodziców) mogą wystąpić o pełne zwolnienie. Pozostali muszą płacić, nawet jeśli korzystają głównie z platform streamingowych, a nie z publicznej telewizji.

Jak wygląda sytuacja za granicą?

Dla porównania:

• Austria: od 2024 roku opłata wynosi 15,30 euro miesięcznie plus opłata krajowa 4,70 euro,

• Irlandia: 160 euro rocznie, seniorzy mogą być zwolnieni,

• Włochy: 70 euro rocznie doliczane do rachunku za prąd.

W Niemczech wysokość składki jest jedną z najwyższych w Europie, ale równocześnie system finansowania zapewnia stabilne działanie nadawców publicznych, bez bezpośredniego wpływu polityków.

Co grozi za brak opłaty?

Unikanie płacenia abonamentu może prowadzić do:

• wezwania do zapłaty (Mahnung),

• naliczenia odsetek i kosztów administracyjnych,

• a w skrajnych przypadkach – do egzekucji komorniczej (Vollstreckung).

Warto pamiętać, że urzędy meldunkowe automatycznie przekazują dane nowych mieszkańców do systemu Beitragsservice, dlatego ukrycie się przed opłatą jest praktycznie niemożliwe.

Podsumowanie