„Żegnajcie Niemcy!”, czyli dlaczego zagraniczni absolwenci opuszczają kraj po studiach

Niemcy od lat przyciągają młodych ludzi z całego świata: prestiżowe uczelnie, szeroka oferta kierunków technicznych, studia po angielsku – to wszystko sprawia, że tysiące studentów z zagranicy wybierają właśnie ten kraj na miejsce swojej edukacji. Jednak po dyplomie wielu z nich mówi nie Niemcom, a swoim marzeniom o karierze – „żegnaj, Niemcy”. Skąd taka decyzja? Co blokuje wykwalifikowaną młodzież przed dłuższym pozostaniem nad Renem?

Kuszący start – trudny finisz

Z pozoru system działa bez zarzutu. Student z Indii, Indonezji czy Polski może wybierać spośród setek renomowanych niemieckich uczelni. Niskie czesne, wysoki poziom nauczania, rozbudowane programy w języku angielskim, a do tego perspektywa łatwiejszego startu w Europie. Nic dziwnego, że zimowy semestr 2024/25 przyciągnął ponad 405,000 studentów z zagranicy – aż o 6,6% więcej niż rok wcześniej. Niestety, połowa z nich wraca później do kraju lub szuka pracy w innych państwach.

Zderzenie ambicji z rzeczywistością

Historia Laukika Waje, młodego inżyniera z Indii, jest przykładem losem wielu. Po ukończeniu prestiżowego RWTH w Akwizgranie nie mógł znaleźć zatrudnienia zgodnego z wykształceniem, mimo narzekań o brakach kadrowych. Kryzys gospodarczy potęguje problem – a przecież wg szacunków niemieckich ekspertów absolwenci z zagranicy mogli by wygenerować nawet 26 miliardów euro netto dla państwa w ciągu życia.

Dlaczego wyjeżdżają?

• Bariera językowa: Studia i praca naukowa często odbywają się po angielsku, ale na rynku pracy – w klasycznych firmach, czy na budowie – wymagana jest dobra znajomość niemieckiego. Kursy językowe na uczelniach są nieliczne i nieobowiązkowe, a wielu studentów nie ma na nie czasu lub motywacji.

• Brak wsparcia: Mniej niż połowa studentów zagranicznych wie w ogóle o możliwościach doradztwa na swojej uczelni, a programy mentoringowe czy przygotowujące do rynku pracy wciąż raczkują. Tylko 15% korzystało z poradnictwa zawodowego.

• Proceduralne przeszkody: Absolwent spoza UE ma 18 miesięcy na znalezienie pracy lub założenie firmy. Jeśli się nie uda – musi wyjechać.

Polonijne doświadczenia

Polacy w Niemczech są w tej grupie wyjątkowi. Zwykle dostają się na studia i kończą je, ale zatrudnienie bez wsparcia, znajomości, bardzo dobrej znajomości języka, pozostaje wyzwaniem, szczególnie w tradycyjnych firmach. Warto więc już na początku inwestować w naukę niemieckiego, poznawać lokalną kulturę pracy i aktywnie korzystać z dostępnych programów – takich jak „Tandem 2 Job”, „Career Companion” czy targi pracy na uczelniach.

Co musi się zmienić?

• Obowiązkowe kursy językowe: Większa ilość i intensywność programów językowych – nie tylko dla początkujących – to inwestycja, która się opłaca.

• Mentoring i sieć wsparcia: Skuteczne doradztwo na uczelni, ki mentoring zawodowy, kontakt z pracodawcami na targach pracy – to powinien być standard.

• Uproszczenie procedur: Szybsze i bardziej przejrzyste wsparcie Federalnej Agencji Pracy, dostępność konsultacji także w języku angielskim.

• Zmiana nastawienia pracodawców: Dostrzec umiejętność adaptacji, otwartość na różnorodność i doświadczenie zdobyte w międzynarodowym środowisku.

Apel do Polonii

Dla młodych ludzi z Polski wybór niemieckiej uczelni to szansa na świetny start w karierze. Ale trzeba pamiętać: sam dyplom nie wystarczy. Warto aktywnie rozwijać kompetencje językowe, szukać kontaktu z lokalnym rynkiem pracy już na studiach, korzystać z programów mentoringowych i nie bać się zadawać pytań. Niemcy chcą zatrzymać absolwentów z zagranicy – czas sprawić, by nie musieli już mówić „Żegnajcie, Niemcy!”.