Opony w Niemczech: przepisy, obowiązek zimówek, kary i praktyczne porady, M+S, Alpine

W Niemczech dobra opona to nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale także regulacji prawnych. Kierowcy muszą zwracać uwagę na typ opon (zimowe, całoroczne, letnie), symbole i stan bieżnika — bo ignorowanie tych zasad może się drogo skończyć.

1. Obowiązek zimowych opon — ale „sytuacyjny”, nie sezonowy

W niemieckim prawie nie ma stałego okresu, w którym „z urzędu” trzeba zakładać zimówki. Zamiast tego obowiązuje tzw. sytuacyjny obowiązek używania opon zimowych (situative Winterreifenpflicht). (ARAG Versicherung | Das ist Ihr Recht)

To oznacza, że gdy na drogach pojawiają się warunki zimowe — lód, śnieg, błoto pośniegowe, śliskość — pojazd może być eksploatowany tylko z odpowiednimi oponami zimowymi lub zimowo-letnimi, spełniającymi określone wymagania. (bmv.de)
Przepis ten jest zawarty w § 2 ustęp 3a niemieckiej Straßenverkehrsordnung (StVO) oraz w § 36 ust. 4 niemieckiej StVZO (przepisy techniczne). (bmv.de)

2. Czym musi być „odpowiednia” opona zimowa?

Aby opona była dopuszczalna przy warunkach zimowych, musi spełniać konkretne wymagania:

• Od 1 stycznia 2018 roku nowe opony zimowe muszą być oznaczone symbolem „Alpine” (górskie oznaczenie z płatkiem śniegu) — same oznaczenie „M+S” (Mud & Snow) bez symbolu Alpine już nie wystarcza (dla nowych opon). (ARAG Versicherung | Das ist Ihr Recht)

• Stare opony z oznaczeniem M+S, zakupione przed 30 września 2024 r., mogą nadal być używane jako opony zimowe zgodnie z przepisy przejściowe. (Bußgeldkatalog)

• Opony muszą mieć minimalny bieżnik co najmniej 1,6 mm (zgodnie z § 36 ust. 3 StVZO) — to dotyczy zarówno opon letnich, zimowych, jak i pozostałych. (Wikipedia)

• Choć ustawowo minimalny jest 1,6 mm, organizacje motoryzacyjne (np. ADAC) rekomendują, by zimówki miały co najmniej 4 mm bieżnika, by zachować właściwości trakcyjne na śniegu i lodzie. (Bußgeldkatalog)

3. Typy opon: letnie, zimowe, całoroczne — jakie dopuszczalne?

• Letnie opony: standardowe opony na sezon ciepły — dopuszczalne, jeśli warunki drogowe nie wymagają opon zimowych.

• Całoroczne / uniwersalne (Allwetter / Ganzjahresreifen): mogą być używane przez cały rok, ale muszą mieć oznaczenie Alpine lub być zatwierdzone jako zimowe, by spełniać obowiązek zimówek.

• Opony z M+S bez Alpine: od 2024 r. dla nowych opon nie wystarczą — jeśli nie mają symbolu Alpine, nie są traktowane jako legalne zimówki w warunkach zimowych. (ARAG Versicherung | Das ist Ihr Recht)

• Dla pojazdów ciężarowych i autobusów: obowiązek dotyczy przynajmniej osi napędowych i przednich osi kierowanych, jeśli warunki zimowe wymuszają użycie zimówek. (bmv.de)

4. Kary za nieodpowiednie opony

Jeśli zostaniesz złapany na jeździe przy warunkach zimowych bez odpowiednich opon, grożą Ci:

• Mandat: zwykle 60 euro + 1 punkt w Flensburgu. (rightmart.de)

• 80 euro + 1 punkt, jeśli spowodujesz utrudnienia ruchu lub stwarzanie niebezpieczeństwa. (vkb.de)

• 120 euro + punkt, jeśli doprowadzisz do wypadku w takich warunkach. (rightmart.de)

• Dodatkowo, ubezpieczenie może odmówić pełnej wypłaty lub żądać odszkodowania, jeśli stwierdzi się, że niewłaściwe opony przyczyniły się do zdarzenia. (Bußgeldkatalog)

5. Kiedy zmieniać opony?

Choć niemieckie prawo nie nakazuje konkretnego terminu, wiele źródeł sugeruje:

• Montaż zimówek, gdy temperatury spadają poniżej około 7 °C (jesienny próg) — wtedy mieszanka gumy zimowej działa lepiej niż letnia. (Bußgeldkatalog)

• W praktyce wielu kierowców stosuje regułę „O do O” (Oktober bis Ostern – październik do Wielkanocy) — choć formalnie nie jest to przepis prawny. (vkb.de)

• Z kolei z opon zimowych można przejść na letnie, gdy warunki już nie wymagają zimówek — ale czasem bywa to zbyt wcześnie (np. gdy nocne przymrozki).

6. Szczególne przypadki i wyjątki

• Pojazdy użytkowe, ciężarowe, autobusy: przy warunkach zimowych nie muszą wszystkie koła mieć zimówek — wystarczy często, by osie napędowe i przednie kierowane miały je zamontowane. (bmv.de)

• Wyjątki ustawowe: pojazdy rolnicze, jednoślady (motocykle), pojazdy specjalne mogą być wyłączone z obowiązku zimówek, ale pod warunkiem dodatkowej staranności przy jeździe. (bmv.de)

• Naprawa po awarii: jeśli złapie Cię awaria i jesteś zmuszony zamontować jedną oponę tymczasową, nie grozi mandat — ale jazda powinna być ostrożna i ograniczona do najbliższego warsztatu. (ADAC)

Wnioski i praktyczne porady

• W Niemczech nie ma stałego okresu zimówek, ale stosuj je przy warunkach zimowych — to obowiązek.

• Nowe zimówki muszą mieć symbol Alpine, M+S bez tego symbolu to za mało po 2024 r.

• Minimalny profil to 1,6 mm, ale praktycznie zaleca się 4 mm dla bezpiecznej jazdy zimą.

• Jazda z niewłaściwymi oponami w warunkach zimowych grozi mandatem, punktami, a nawet kłopotami z ubezpieczeniem.

• Uważaj przy zmianach pory roku i obserwuj prognozy pogody — lepiej zmienić opony gospodarnie wcześniej niż ryzykować mandat lub wypadek.