Niemcy między motoryzacją a zbrojeniówką. Jak kraj samochodów staje się krajem broni

Jeszcze niedawno przyszłość niemieckiej gospodarki opierała się na jednym obrazie: na potężnych halach Volkswagena, BMW czy Mercedesa, gdzie w rytmie robotycznych ramion powstawały auta eksportowane na cały świat. „Niemieckie auto” było synonimem niezawodności, dumy, a przede wszystkim stabilności ekonomicznej. Jednak rok 2025 pokazuje, że ten obraz zaczyna się gwałtownie rozmywać. Motoryzacja, dotąd fundament gospodarki, traci pozycję, a w jej miejscu wyrasta sektor, którego dynamiki nikt jeszcze dekadę temu nie przewidział — zbrojeniówka.

Nie chodzi już o kosmetyczne zmiany, lecz o głęboką transformację. W Niemczech trwa największe przemeblowanie przemysłu od czasów powojennej odbudowy. Linie montażowe, jeszcze niedawno produkujące kolektory dolotowe czy moduły układów wtryskowych, dziś są adaptowane do wytwarzania radarów, modułów wieżowych i wyposażenia pojazdów bojowych. A to dopiero początek.

Od „Zeitenwende” do przemysłowej rewolucji

Gdy kanclerz Olaf Scholz ogłosił po rosyjskiej inwazji na Ukrainę swój słynny „Zeitenwende” — punkt zwrotny — wielu traktowało to jako mocny gest polityczny. Ale po trzech latach okazuje się, że zamiast pozostać hasłem, stał się impulsem do przemysłowego przebiegunowania. Niemcy inwestują w obronność na skalę niewidzianą od 1945 roku. Budżet Bundeswehry puchnie, a rząd buduje łańcuchy dostaw, które pozwolą produkować setki nowych systemów obronnych rocznie.

W tym planie motoryzacja — niegdyś dumna siostra gospodarki — stała się pomostem. Jej perfekcyjnie naoliwione linie produkcyjne, tysiące inżynierów i zaplecze logistyczne stanowią gotowe narzędzia do zapełnienia wojskowych magazynów.

To nie jest już kooperacja, ale fuzja dwóch światów.

Gdy fabryki aut stają się fabrykami obrony

Jednym z najbardziej symbolicznych przykładów jest transformacja zakładów Pierburg GmbH w Neuss. To miejsce, które przez dekady było częścią krwiobiegu niemieckiej motoryzacji — dziś przygotowuje się do produkcji elementów systemów obronnych. Proces, który przez lata wydawał się nierealny, dokonuje się w błyskawicznym tempie.

Powód jest pragmatyczny. System obrony przeciwlotniczej Skyranger, który ma stać się jednym z filarów niemieckiej tarczy przeciw dronom i pociskom manewrującym, nie może powstawać w Szwajcarii — dotychczasowej kolebce technologii Oerlikon. Szwajcarska neutralność i restrykcyjne przepisy eksportowe blokowały dostawy. Berlin postanowił więc wziąć sprawy w swoje ręce i przenieść produkcję do Niemiec, wykorzystując właśnie linie motoryzacyjne.

Konstrukcja Skyrangera jest wymagająca: modularyzowana wieża artyleryjska, radar AESA, sensor elektrooptyczny, system zakłócania, zaawansowane algorytmy śledzenia i amunicja programowalna. To produkt, który wymaga jednocześnie precyzji zbrojeniówki i tempa motoryzacji. Do tego ogromny popyt — Bundeswehra planuje pozyskać nawet 600 kompletnych zestawów, A Dania, Węgry i kolejne państwa już ustawiają się w kolejce.

W tradycyjnym modelu produkcji zbrojeniowej zajęłoby to dziesięciolecia. W modelu „motoryzacyjnym” może zająć kilka lat.

Kryzys motoryzacji — okazja dla zbrojeniówki

Transformacja niemieckiej branży samochodowej jest bolesna. Presja Chin, problemy z łańcuchami dostaw, spadek popytu na elektryki, rosnące regulacje, koszty energii i opóźnienia technologiczne sprawiły, że firmy motoryzacyjne działają dziś pod presją nieporównywalną z latami 90. czy 2000.

A jednocześnie sektor zbrojeniowy przeżywa boom. Rheinmetall, Hensoldt, KMW czy MBDA notują rekordowe zamówienia. Bundeswehra, po dekadach niedoinwestowania, zamawia wszystko: od pocisków przeciwlotniczych, przez systemy artyleryjskie, po pojazdy gąsienicowe.

Pracownicy i inżynierowie, którzy wcześniej tworzyli spalinowe układy napędowe, dziś trafiają do projektów wojskowych — nierzadko z entuzjazmem, bo sektor obronny oferuje wyższe płace, stabilne kontrakty i szybciej rozwijającą się technologię. Germany Inc. dokonała wyboru: jeśli motoryzacja nie pociągnie gospodarki, zrobi to obronność.

Niemcy jako europejski hub militarny

Ta zmiana ma konsekwencje geopolityczne. Niemcy, które od lat były krytykowane za „militarną ospałość”, stają się stopniowo centrem europejskiej produkcji obronnej. W przeciwieństwie do USA, Francji czy Wielkiej Brytanii, Berlin dysponuje potężnym zapleczem cywilnego przemysłu, które można włączyć do produkcji wojskowej. W praktyce oznacza to:

• szybszą produkcję sprzętu,

• lepszą kontrolę nad dostawami,

• możliwość wspierania sojuszników z NATO,

• potencjalny eksport na wielką skalę.

To nie jest marginalna korekta przemysłowa. To nowy model gospodarki.

Gdy państwo zaczyna zamawiać dziesiątki miliardów euro w sprzęcie wojskowym, a przemysł samochodowy zapewnia infrastrukturę do jego produkcji, dochodzi do nowego rodzaju partnerstwa: cywilno-wojskowego, którego Europa nie widziała od siedemdziesięciu lat.

Czy branże motoryzacyjna i zbrojeniowa będą konkurować o te same zasoby?

Tak — i to już widać.

Brakuje specjalistów od elektroniki, sensorów, obróbki metalu, optoelektroniki i systemów autonomicznych. Firmy zbrojeniowe kuszą lepszymi warunkami, a motoryzacja — zwłaszcza działająca pod presją kosztów — nie zawsze jest w stanie konkurować.

W efekcie to nie tylko linie produkcyjne, ale ludzie są przekierowywani z motoryzacji do zbrojeniówki.

W perspektywie kilku lat może to oznaczać trwałą zmianę struktury niemieckiego rynku pracy.

Co dalej? Dwa możliwe scenariusze

1. Niemcy zostają „arsenałem Europy”

Motoryzacja słabnie, ale nie znika — przekształca się. Z kolei zbrojeniówka staje się nowym filarem gospodarki, podobnie jak energetyka wodorowa czy półprzewodniki. Niemcy produkują w masowej skali systemy obronne potrzebne nie tylko sobie, ale też krajom NATO i UE. Stają się w tym obszarze nie do zastąpienia.

2. Motoryzacja wraca, zbrojeniówka się stabilizuje

Jeśli niemieckie koncerny samochodowe odbudują konkurencyjność w segmencie EV, a wojna w Ukrainie zakończy się stabilizacją, zbrojeniówka straci część impetu. Po kilku latach obie branże zaczną funkcjonować równolegle — żadna nie będzie dominować.

Obecnie jednak wszystkie wskaźniki wskazują na scenariusz pierwszy.

Niemcy stoją na progu epoki, która zmieni Europę

Historia lubi przewrotne zwroty. Kraj, który przez dekady uchodził za pacyfistycznego giganta gospodarczego, dziś staje się potencjalnym filarem europejskiej obronności. Kraj samochodów staje się krajem broni — i robi to z determinacją, której nikt się nie spodziewał.

Zmiany w niemieckiej motoryzacji to ważny element tej układanki, ale większa rewolucja zachodzi w tym, co powstaje na ich liniach produkcyjnych. Jeśli przemysł samochodowy był „silnikiem Europy”, to dziś ten silnik jest przebudowywany tak, by napędzać nie tylko gospodarkę — ale bezpieczeństwo całego kontynentu.